Rogów

ROGÓW
sołtys: Dybała Małgorzata
tel.510-677-139
e-mail:soltys-rogow@opatowiec.com.pl

Liczba mieszkańców: 260

Rys historyczny:
Od staropolskiej nazwy osobowej Róg. Wieś wzmiankowana przez Jana Długosza ma tradycję obronną sięgającą XIII w. Kasztel (zamek) znajdujący się tutaj był siedzibą Hinczki, posła króla Władysława Jagiełły i członka jego straży przybocznej w czasie bitwy pod Grunwal¬dem. Rogów był własnością znaczących rodów małopolskich: Odrowążów, Szafrańców, Firlejów i Wodzickich. Pierwsza wzmianka o parafii pochodzi z 1433 r. Fundacja kościoła miała miejsce prawdopodobnie w latach 1399-1432. Parafia wydzieliła się z parafii Opatowiec. Źródła od XVI w. wymieniają jako należące do parafii: Chrustowice (obecnie Opatowiec), Kęsów Kobiela, Wyszogród, Wola Rogowska (wieś na prawym brzegu Wisły, odpadła od parafii po I rozbiorze). W roku 1610 stwierdzono, że do parafii należą pewni poddani z Mistrzowie, patronat szlachecki, m.in. Eustachy Sprowski h. Odrowąż. Według Długosza łany kmiece dawały dziesięcinę snopową oraz konopną wartości 10 grzywien biskupowi krakowskiemu. Dziesięcinę folwarczną wartości 3 grzywien dawano plebanowi w Opatowcu. Role folwarczne, dwie łąki, karczma z rolą płaciły rocznie seksagenę. Było także wolne rybołówstwo w jeziorze Rogowskim. Według regestru poborowego powiatu wiślickiego Rogów był własnością kasztelana sandomierskiego, miał 6 osad, 4 łany, 3 zagrodników z rolą, dwie chaty, dwóch komorników, jednego biednego i jednego rybaka. W połowie XVI w. własność Szafrańców, którzy wypuścili wieś w zastaw Włochowi Prosperowi Provannie, gorliwemu wyznawcy nauki Kalwina, a następnie Socyna. Provanna z Szafrańcami zamienił tutejszy kościół parafialny na zbór. W 1562 r. odbył się tu zjazd głównych kierowników ruchu trynitarskiego, jak Stanisław Lutomirski i Grzegorz Pauli. Kościół rekoncyliowano ok.1590r. (po profanacji innowierczej).W XVII w. Rogów przeszedł w ręce Firlejów. W 1751 r. nowy kościół drewniany, na mu¬rowanym fundamencie zbudował ks. Michał Wodzicki, dziekan katedry krakowskiej, podkanclerzy koronny i dziedzic Rogowa. Kościół ten konsekrował w roku 1762 sam fundator, będący wówczas biskupem przemyskim. Kościół, podobnie jak poprzedni, nosił wezwanie Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Istniała w nim drewniana kaplica z cudownym obrazem Matki Bożej. Od 1734 r. istniało przy kościele Bractwo Szkaplerza NMR. W 1539 r. był tu wzmiankowany minister, a od 1596 r. rektor szkoły oraz dom dla niego. W 1664 r. wymieniony jest bakałarz. W 1748 r. funkcję nauczyciela pełnił kantor, uczniów było trzech. W 1783 r. wymieniona jest szkoła, w parafii nie ma innowierców ani Żydów. Kościół parafialny spłonął w 1932 r. Obecny został wybudowany w 1934 r.
Od 1664 r. wzmiankowany jest w Rogowie szpital. Według danych z tego roku oraz z roku 1748 przebywało w nim 6 ubogich. W budynku szpitalnym, a później obok istniała kaplica. Ówczesne szpitale miały charakter fundacji powołanych do opieki nad ubogimi. Lekarzy w nich nie zatrudniano, a jedyną posługę i zarząd fundacji sprawował ksiądz – hospitalarius. Dziedzic Rogowa – bp Michał Wodzicki – oprócz kościoła parafialnego ufundował w 1763 r. kościół szpitalny p.w. Matki Bożej Pocieszenia. Po śmierci ostatniego kapelana ks. Gorączki, w 1808 r.  kościół ten włączono do parafii. Istnieje domniemanie, że na formę obu rogowskich kościołów miał wpływ związany z Wodzickimi, królewski architekt Franciszek Placidi. Kościół parafialny w Rogowie był bardzo okazałą świątynią na obszarze niegdysiejszej prepozytury wiślickiej.Posiadał bogate rzeźbione dekoracje barokowe, sygnaturkę w formie latarni, polichromowane wnętrze. Kościół szpitalny był skromniejszy. Wokół niego usytuowano cmentarz parafialny. Kościół ten rozebrany został w 1997 r., a następnie odrestaurowany i zrekonstruowany, dziś znajduje się w Parku Etnograficznym Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokami. Jest to jedyny na Kielecczyźnie kościół szpitalny zachowany do dzisiaj.Rogów był również znaczącym ośrodkiem gospodarczym dóbr Wodzickich, rozciąga- jących się od Złotej Pińczowskiej i Pełczysk po Wisłę. Rogów był dużym portem rzecznym, z którego spławiano zboże Wisłą do Gdańska. W rogowskim porcie było ponoć sześć spichrzów przeładunkowych, z których dwa należały do Wodzickich. Jednym z nich był wzniesiony w 1719 r. przez Eliasza Wodzickiego spichlerz, który po likwidacji portu w 2 pół. XIX w. został przeniesiony do Złotej Pińczowskiej (przed rokiem 1888). Obecnie znajduje się w skansenie w Tokarni. Spichlerz ten wyróżnia się swym pięknem wśród zachowanych spichrzów podworskich nie tylko na Kielecczyźnie, ale i w Polsce. Jest budowlą dwukondygnacyjną. W Rogowie istniał jeszcze od niedawna inny spichlerz, jednokondygnacyjny z 1684r.
Centrum włości stanowił piękny dwór modrzewiowy z 1685 r., piętrowy, liczący około 40 pokojów, otoczony parkiem i ogrodami włoskimi. Dwór uległ spaleniu w 1944 r.Wieś Rogów w 1827 r. liczyła 56 domów i 344 mieszkańców. Dobra Ro¬gów składały się w 1867 r. z folwarków: Rogów, Potulin, Kobiela, Kęsów, Pruska, ogółem 1775 morgów. Do dóbr tych należały wcześniej również wsie: Rogów, Wyszogród, Kobiela, Chrustowice, Pruska, Mistrzowice i Kęsów. W XIX i XX w. – gmina i gromada Opatowiec.W 1997 r.  Rogów liczył 92 domy i 301 mieszkańców.Części wsi – Potulin (przysiółek).