Sołectwa

Na terenie Gminy Opatowiec znajdują się następujące sołectwa:

1.CHARBINOWICE
sołtys: Chałon Waldemar
tel.(41) 35-13-006

Liczba mieszkańców: 194

Rada Sołecka w składzie:
1. Łudzik Zbigniew
2. Zamojski Grzegorz
3. Soja Robert

Rys historyczny:
W XIII w. Cherubinowicy. Nazwa wsi pochodzi od nazwy osobowej czyli imienia lub przezwiska) Cherubin. Zanotowana w zrodlach w 1278 r. postaci Cherubinouici. W 1386 r. – Charbinowicze, w 1787 r. – Charbinowice. W 1278 r. ksiądz Leszek Czarny potwierdza kupno wsi przez komesa Klemensa, miecznika sandomierskiego za 150 grzywien. Nadaje mu sądownictwo w tej wsi i uwalnia ją od ciężarów prawa polskiego. Do połowy XV w. wieś jest w rękach rycerskiego rodu Charbinowskich. W połowie  XV w. dziedzicem jest Stanisław z Tęczyna herbu Topor. Kolejnymi właścicielami wsi byli: Stanisław herbu Sulima(1410), Piotr Włodkowicz, cześnik krakowski (1410), Bartosz z Ogrodzieńca, podkomorzy sandomierski 1423), Piotr z Charbinowic, podstoli Iwowski (1425), zaś w 1579 r. Jadwiga Dębicka.Według „Liber beneficiorum” Jana Długosza wieś miała wówczas 5 pięć i pół łanów  kmiecych i karczmę, z których dziesięcinę pobierał scholastyk wiślicki, Folwark dawał dziesięcinę kościołowi w Sierosławicach. W 1827 r. wieś liczyła 35 domów i 209 mieszkańców, w 1997 r. – 79 domów i 240 mieszkańców. Według ,,Słownika Geograficznego” z 1880 r. we wsi był folwark, 42 osady włościańskie, młyn wodny oraz ,,bogate pokłady dobrego torfu”. Wieś podlegała wówczas pod sąd gminny, okręg IV i stacje pocztową  w Koszycach. Wchodziła w skład gminy Bejsce. Po II wojnie światowej – do Gromadzkiej Rady Narodowej w Krzczonowie. Parafia Sokolina.Części wsi: Gościniec, Korea, Podkrzczonow, Ulica. Do 1937r. we wsi znajdował się cmentarz wojenny 1914-1915 i obejmował 30 mogił żołnierskich. Spoczywało w nich 122 żołnierzy z armii austro-węgierskiej i 8 rosyjskiej. W 1937r. poległych ekshumowano i przeniesiono na cmentarz wojenny w Opatowcu.

2.CHRUSTOWICE
sołtys: Kaczmarczyk Janusz
tel. (41) 35-18-417

Liczba mieszkańców:85

Rada Sołecka w składzie:
1. Sobczyk Katarzyna
2. Dzięcioł Halina
3. Kaczmarczyk Agnieszka

Rys historyczny:
Dawniej Chrostowice. Nazwa wsi pochodzi od nazwy osobowej – Chrost, który wymieniony jest w dokumencie legata Idziego z lat 1123 -1125. Dłu¬gosz zapisuje wieś w formie Chrosthowicze, „Słownik Geograficzny” z 1880 r. w obecnie używanej formie Chrustowice. W latach 60-tych znale¬ziono tu miecz datowany na połowę XIV w. W 1511 r. właścicielem był Stanisław ze Sprowy, kasztelan żarnowiecki. W 1579 r. Szafraniec, kasztelan sandomierski płacił od dwóch osadni¬ków, jednego łanu, jednego chałupnika, jednego komornika, dwóch ubogich i jednego rzemieślnika. W 1827 r. było tu 8 domów, 51 mieszkańców, w 1997 r. – 33 domy i 98 mieszkańców.W ciągu XIX i XX w. – gmina i gromada Opatowiec.Parafia Opatowiec.Przysiółek – Pruska, dawniej Proszka lub Proska, od staropolskiej na¬zwy osobowej Prósz, W XV w. była to osobna wieś, należąca do wójta z Pilzna. Miała łany kmiece, karczmę., zagrodników z których płacono dzie¬sięcinę wartości 2 grzywien biskupowi krakowskiemu. Z folwarku szła dziesięcina do Opatowca. Według regestru poborowego powiatu wiślic¬kiego z 1508 r. Jan Królewski, właściciel Proski i części Mistrzowie płacił 22 grosze od 9 dymów. W 1579 r. Proska, własność Rafała Węchadłowskiego, miała dwóch zagrodników i jednego biednego. W 1827 r. było tu 9 domów i 56 mieszkańców. „Słownik Geograficzny” z 1880 r. wymienia Pruskę jako oddzielną wieś.

3.CHWALIBOGOWICE
sołtys:Boksa Mirosław
tel.(41) 35-18-475

Liczba mieszkańców: 146

Rada Sołecka w składzie:
1. Pater Ryszard – Przewodniczący
2. Kozioł Mirosław  – Członek
3. Zieliński Paweł – Członek

Rys historyczny:
Dawniej Falibogowice,od nazwy osobowej Chwalibog. Zanotowana w 1400 r. jako Falibogouice,w dzisiejszej formie Chwalibogowice w 1787 r. Liczne znaleziska z okresu neolitu, a także ślady osady wczesnośredniowiecznej .
W 1400 r. właścicielem wsi był Mikołaj Żelazny ze Skotnik. W doku¬mencie z 1418 r. – wieś królewska. Według lustracji województwa sandomierskiego z lat 1564-1565 we wsi było 9 kmieci osiadłych, korzystają¬cych z wyrębu leśnego, karczma, młyn z dwoma kołami na rzece Odrowąs. Lustracja z 1789 r. wymienia 11 ról kmiecych, kmiecie odrabiają pańszczyznę przez dwa dni w tygodniu z czworgiem bydła, dwa młyny nad stawami oraz karczmę. Wieś należała do starostwa wiślickiego. W 1827 r. było tu 33 domy, 223 mieszkańców, w 1997 r. – 61 domów i 165 mieszkańców. We¬dług „Słownika Geograficznego” z 1880 r. była to wieś rządowa należąca do gminy Winiary Wiślickie. Posiadała dwa młyny wodne i szkołę początkową. Parafia Opatowiec. W okresie PRL – gromada Opatowiec.Części wsi: Górki, Góry, Kolonia Kraśniowska, Piachy, Podeksanie, Podgórze, Stara Wieś.

4.KAMIENNA
sołtys: Domoń Tadeusz
tel.(41) 35-17-262

Liczba mieszkańców: 267

Rada Sołecka w składzie:
1. Kopciara Andrzej
2. Pobiega Zbigniew
3. Kozik Stanisław
4. Kłos Stanisław
5. Rumas Adam

Rys historyczny:
Nazwa określająca rodzaj gleby. W „Liberbeneficiorum” Długosza zapi¬sana jako Kamyona. W 1827 r. było tu 18 domów, 175 mieszkańców, w 1997 r. – 90 domów i 336 mieszkańców. „Słownik Geograficzny Króle¬stwa Polskiego” z 1882 r.(UII) podaje, że jest tu folwark liczący 662 mor¬gi, dwa budynki murowane, 12 drewnianych, wieś liczyła wówczas 3 8 osad z gruntami o powierzchni 176 mórg.Gmina Wawrowice, parafia Sokolina. W okresie PRL – gromada Krzczonów. Części wsi: Bródek Wąski, wymieniony w „Słowniku Geograficznym” z 1880 r. jako oddzielna wieś Bródek (Wąski – pochodzi od przystanku kolejki wąskotorowej) oraz Góry Kolońskie. Obiekty fizjograficzne:Dzielnica – łąki, nieużytki, wzniesienia Góry Kolońskie – pola Maćkowska Góra – wzgórze, pola Wawrowskie – pola Wikliska – łąki.
We wsi znajduje się figura przydrożna z rzeźbą kamienną Chrystusa Fra¬sobliwego o charakterze barokowym, na postumencie z 1851 r.

5.KĘSÓW
sołtys:Mariola Wach
tel.(41) 35-18-387

Liczba mieszkańców:95

Rada Sołecka w składzie:
1. Eugeniusz Błaszkiewicz
2. Jerzy Kmiecik
3. Rafał Nowak

Rys historyczny:
Od nazwy osobowej Kas, u Długosza Kanszow. W 1827 r. było tu 11 do¬mów, 83 mieszkańców, w 1997 r. – 35 domów i 111 mieszkańców. Według „Słownika Geograficznego” z 1883 r. wieś należała do gminy Opatowiec.Parafia Rogów. W PRL – gromada Opatowiec. Część wsi: Kolonia.

6.KOBIELA
sołtys:Kozioł Wiktor
tel.(41) 35-18-046

Liczba mieszkańców:110

Rada Sołecka w składzie:
1.Kałuża Zdzisław
2.Majka Wiesław
3.Kański Rafał

Rys historyczny:
Od nazwy osobowej Kobiela, u Długosza Kobyelya, Odkryto tu grobowiec należący do kultury ceramiki sznurowej z III tysiąclecia przed Chr. W 1424 r. wymieniona jest droga kobielska prowadząca z Opatowca. \V 1827 r. było tu 12 domów, 74 mieszkańców, w 1997 r.-46 domów i 120 mieszkańców. Według „Słownika Geograficznego” z 1883 r. wieś należy do gminy Opatowiec, pow. Pińczów. Parafia Rogów. W PRL – gromada Opatowiec. Części wsi – Dolna Kobiela, Górna Kobiela.

7.KOCINA
sołtys: Pluta Marek
tel.(41) 35-17-048

strona internetowa: www.kocina.pl

Liczba mieszkańców:442

Rada sołecka w składzie:
1.Dariusz Cieloch
2.Małgorzata Grudzień
3.Robert Domagała
4.Jerzy Dynia
5.Janusz Trojan
6.Janusz Cabaj

Rys historyczny:
Od nazwy osobowej Kot, w źródłach zapisana jako Koczina (1398) oraz : Cocyna (1489). Wieś będąca własnością królewską. Od 1302 r. we włada¬niu rycerza Jerzego Grabca herbu Grabie. Rodzina Grabców przyjęła nazwisko Kociński. W 1403 r. Piotr i Jan Kocińscy ufundowali kościół, który miał patronat królewski. W -1666 r. król Jan Kazimierz przekazał prawo patronatu kolegiacie wiślickiej i magistratowi miasta Wiślicy. W 1489 r.  król Kazimierz Jagiellończyk na Kocinie zabezpieczył 100 grzywien na i rzecz Mikołaja Synowca z Sędowic, burgrabiego krakowskiego i starosty tęczyńskiego, tudzież Tomasza Buszkowskiego. Według Długosza wieś miała 14 łanów kmiecych i karczmę. Dziesięcinę do 14 grzywien dawano prepozyturze wiślickiej. Były też dwa folwarki i 6 zagrodników. Dziesięcinę do 6 grzywien dawano plebanowi. W 1579 r. wieś królewska miała 12 osad, 9 łanów, 4 zagrodników, 4 komorników, trzech ubogich. W 1587 r. na terenie Kociny odbył się zjazd szlachty, na którym zatwierdzono elekcję Zygmunta III Wazy. Zjazd ten uprzednio zaplanowano w Wiślicy, jednak nie mógł się tam odbyć, gdyż miasto zajęli stronnicy austriackiego arcy-księcia Maksymiliana. Według lustracji województwa sandomierskiego z 1789 r. we wsi było 16 ról kmiecych na których było 24 gospodarzy. Koci-na należała do starostwa wiślickiego. Według „Słownika Geograficznego” z 1883 r. parafia (jednowioskowa) liczy¬ła 617 dusz, wchodziła w skład deka¬natu Pińczów. Wieś należała wówczas do gminy Czarkowy. W PRL – gro¬mada Krzczonów. W 1997 r. -139 domów i 485 mieszkańców. Części wsi – Gościniec, Kresy, Pi¬sarka, Podkamienan, Stara Wieś, Wierzchowina.

8.KRAŚNIÓW
sołtys: Michalski Michał
tel.602 225 895
adres e-mail: krasnioludek@gmail.com

Liczba mieszkańców: 45

Rada sołecka w składzie:
1.Aleksander Dudek
2.Michał Michalski
Rys historyczny:
Od nazwy osobowej Kraśny, wieś zanotowana przez Długosza jako Krasznyow. Znaleziska z okresu neolitu, a także ślady osady wczesnośredniowiecznej. Własność biskupów krakowskich. Był tu także dział królewski. Według lustracji województwa sandomierskiego z 1564-65 było tu dwóch kmieci królewskich, natomiast rejestr poborowy z 1579 r. nie wymienia kmieci królewskich. Spis z 1827 r. wymienia Kraśniów jako wieś rządową, liczącą 19 domów, 107 mieszkańców. „Słownik geograficzny” z 1902 r. podaje, że wieś ma 24 osady, 197 mórg, gmina i parafia Opato-wiec. W PRL – gromada Opatowiec. W 1997 r. było tu 17 domów i 50 mieszkańców. Części wsi:Kraśniów – Kolonia

9.KRZCZONÓW
sołtys: Gruszka Marian
tel.(41) 35-17-170

Liczba mieszkańców: 565

Rada Sołecka w składzie:
1. Rusiecki Edward
2. Paluch Tomasz
3. Jarkiewicz Stanisław
4. Kociński Jarosław
5. Gruszka Marian
6. Woźniak Bogdan
7. Kuroń Kazimierz

Rys historyczny:

Od staropolskiej nazwy osobowej Krzczon. Zanotowany w 1405r. jako Krzczonow. W „Słowniku Geograficznym” z 1883r. czytamy: „Według Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, w gminie Czarkowy, parafia sokolina, powiatu pińczowskiego leżą dobra Krzczonów, Rzemienowice, Trębaczów, Sokolina i Stropieszyn, rozległość wynosi mórg 1648: folwark Krzczonów grunta orne i ogrody mórg 899, łąk mórg 47, wody mórg 22, lasu mórg 136, nieużytki i place mórg 34, razem mórg 1138, budynków 7, zdrzewa 5, płodozmian 11 polowy; folwark Sokolina mórg 509, młyn wodny i cegielnia. Wieś Krzczonów osad 71, z gruntem mórg 387.”

W 1997 r. wieś Krzczonów liczyła 96 domów oraz budynki dawnej Sta­cji Hodowli Roślin Ogrodniczych, łącznie 620 mieszkańców. Jest to naj-ludniejsza wieś w gminie Opatowiec. W PRL – siedziba Gromadzkiej Rady Narodowej. Części wsi: Chmielnik, Kolonia, Psików, Stara Wieś, Ślepa Kiszka, Żabiniec. Obiekty fizjograficzne:

Dziesiątkowe – pola
Jeziorka – pola,łąki
Laski – pola
Niecki – pola
Pod Kociną – łąki
Przoczka – łąka
Solo – kopiec
Stawisko – łąki
Szerokie – pola
Trębaczowski Las – las
Wąskie – pola
Wodzienica – rzeczka
Zabijaczka – pola
Żabiniec -pole.

W Krzczonowie znajdują się następujące obiekty zabytkowe: zespół poczty; poczta (1920), budynek murowany; budynek gospodarczy (1920), murowano-drewniany.
Domy:
Nr 18 (1920), drewniany, własność Stefana Małka
Nr 33 (1920), murowany, własność Józefa Juszczyka
Nr 47 (1920), murowany, własność Urzędu Gminy
Nr 49 (1920), murowany
Nr 73 (1920), drewniany, własność Józefy Kurzeńskiej

Budynek gospodarczy w zagrodzie Nr 75 (1920), murowano-drewniany.

10.KSANY
sołtys: Szumilas Jarosław
tel.(41) 35-18-143

Rada Sołecka w składzie:
1. Szumilas Jarosław
2. Marcisz Zbigniew
3. Pietrzyk Zbigniew

Liczba mieszkańców:212

Rys historyczny:
Pochodzenie nazwy niejasne. Wieś zapisana w 1275 r. w formie Xane, jako własność klasztoru Cystersów w Wąchocku. W 1418 r. Xanij – własność biskupów krakowskich, u Długosza Xany. Scholastyk sandomierski posiadał tu jeden łan, płacąc dwie grzywny czynszu. W 1579 r. płacą tu od 17 osadników, 8 i pół łana, 4 zagrodników, 9 komorników, 8 ubogich, 3 rzemieślników, 1/4 łana. Według lustracji z 1789 r. również wieś duchowna. Spis z 1827 r. określa Ksany jako wieś rządową Iiczącą63 domy i 382 mieszkań¬ców. W 1861 r. miały tu miejsce rozruchy chłopskie polegające na odmowie pańszczyzny. W 1884 r. wieś liczyła 86 osad, 439 morgów, folwark miał 553 morgi (402 roli, 40 łąk i 42 lasu). We wsi znajdowała się szkoła elementarna. Gmina Opatowiec, parafia Stary Kor-czyn. W PRL – gromada Opatowiec.Znaleziska z okresu neolitu. W1989 r. na placu, gdzie na przełomie XIX i XX w. znajdowała się szkoła wiejska, odsłonięto Pomnik Legionisty 1914, Żołnierza Września 1939 i Partyzanta 1939-1945.W 1997 r. były tu 93 domy i 252 mieszkańców.
Części wsi – Bzików, Kolonia, Kresy, Stara Wieś.

11.ŁAWY
sołtys:Popiel Robert
tel.(41) 35-18-189

Liczba mieszkańców:55

Rada Sołecka w składzie:
1. Niedźwiedź Janusz
2. Sacha Łukasz
3. Spirytus Józef

Rys historyczny:
Nazwa wsi pochodzi od słowa ława, tu oznaczającego kładkę na rzece (Nidzicy). Długosz zapisuje wieś jako Lawy. Znaleziska archeologiczne z okresu neolitu oraz lateńskiego. Według lustracji z 1564-65 r. wieś należała do dóbr królewskich w woj. krakowskim. Także znajduje się w „Rejestrze poborowym województwa krakowskiego z roku 1629″ jako wieś na¬leżąca do parafii Przymyków (dziś Przemyków). Jan Brożek zapłacił z tej wsi pobór w sumie 14 florenów 12 groszy (m.in.od trzech zagród z rolą). Spis kościelny z 1787 r. wymienia Ławy – Kolonię, a wcześniejsze spisy także karczmę, leżące na prawym – krakowskim brzegu Nidzicy, jako należące do parafii Bejsce. Według lustracji z 1789 r. Ławy – karczma należy do parafii Przemyków w powiecie Proszowice, woj. krakowskie, wchodzi w skład królewskiego starostwa Przemyków. Wieś Ławy na lewym brzegu Nidzicy należy do woj. sandomierskiego. W 1827 r. było tu 8 domów i 54 mieszkańców, zaś w 1997 r. – 23 domy i 62 mieszkańców.Według „Słownika Geograficznego” z 1884 r. – gmina i parafia Bejsce, obecnie parafia Przemyków. W PRL – gromada Przemyków. Części wsi – Gaj, Stara Wieś.

12.MISTRZOWICE
sołtys:Książek Grażyna
tel.(41) 35-18-365

Liczba mieszkańców: 67

Rada Sołecka w składzie:
1. Dragan Ewa
2. Kryca Henryk
3. Dzięcioł Czesław
4. Grzywna Jarosław
5. Dzięcioł Tadeusz

Rys historyczny:
W źródłach także Mistrowice, od nazwy osobowej Mistrz. Wieś zanotowana w 1397 r. jako Mistrzowicze. W XV w. połowa wsi należała do proboszcza wiślickiego, który miał tu swój folwark i trzech zagrodników. Dziedzicem drugiej połowy był Jakub Kociński h.Grabie, także dziedzic części Kociny; z tej połowy dziesięcina szła do kościoła w Kocinie, z jednego zaś pola brał biskup krakowski (Długosz). Według regestru poborowego powiatu wiślickiego z 1508 r. Jan Królewski, właściciel Proski (dziś Pruska) i części Mistrzowie płacił 22 grosze od 9 dymów. W 1827 r. było tu 19 domów i 112 mieszkańców, w 1997 r. – 28 domów i 84 mieszkańców. Według „Słownika Geograficznego” z 1885 r. – gmina i parafia Opatowiec. W PRL – gromada Opatowiec.

13.OPATOWIEC
sołtys:Minior Alfred
tel.(41)35-18-298

Liczba mieszkańców: 341

Rada Sołecka w składzie:
1. Gwóźdź Jarosław
2. Kozanecki Stanisław
3. Gwiazda Wanda
4. Gwóźdź Wiesław
5. Charzewski Jan

Rys historyczny:
Dogodne położenie u zbiegu Dunajca i Wisły oraz traktów lądowych wzdłuż tych rzek predestynowało Opatowiec do odgrywania poważnego ośrodka handlowego. Wokół znajdowały się grody – Demblin i Wyszogród oraz duże skupiska osadnicze poświadczone przez badania archeologicz­ne, m.in. Chwalibogowice, Kraśniów, Ławy, Rogów, Senisławice, Trębaczów, Urzuty. Według szacunkowych danych, opracowanych na podstawie poboru świętopietrza, w połowie XIV w. gęstość zaludnienia w parafii Opa­towiec wynosiła 58 osób na 1 km². Można więc z dużą dozą prawdopodo­bieństwa przyjąć, że w wiekach XI-XIII było niewiele mniejsze. Był to niewątpliwie najludniejszy obszar Polski. Te czynniki demograficzne i go­spodarcze spowodowały, że Opatowiec wcześnie wypłynął na arenę dzie­jów. Już w XI w. był poważnym ośrodkiem wymiany handlowej. Targ w Opatowcu wymienia dokument legata Idziego dla klasztoru Benedykty­nów w Tyńcu wystawiony w latach 1123-1125. Dzieje Opatowca związane są nierozerwalnie z opactwem Benedykty­nów w Tyńcu. Benedyktyni to zakon mniszy powstały we Włoszech w VI w. Pierwszy klasztor tego zgromadzenia znajduje się na Monte Cassino. Zało­żył go w 529 r. Św. Benedykt, ogłoszony patronem Europy przez papieża Pawła VI. Benedyktyni byli pierwszymi zakonnikami, jacy pojawili się na ziemiach polskich. Towarzyszyli pierwszym biskupom, obsługiwali pierw­sze katedry. Benedyktynem był Św. Wojciech, także „Pięciu Braci Polskich”, zamordowanych w 1003 r. w Międzyrzeczu. Pierwsze trwale fundacje benedyktyńskie powstały w okresie odbudo­wy Kościoła w Polsce, częściowo zniszczonego przez pogańską reakcję po śmierci Mieszka II. Około 1044 r., staraniem Kazimierza Odnowiciela, przybyła z Lotaryn­gii misja benedyktyńska z konsekrowanym na biskupa krakowskiego Aronem. Wobec zniszczenia Gniezna przez najazd czeskiego księcia Brzetysława w 1039 r. Aron pełnił w Krakowie funkcję zwierzchnika polskiej prowincji kościelnej i miał godność arcybiskupa z prawem wyświęcania biskupów. Benedyktyni osiedli początkowo na Wawelu przy nieistnieją­cym dziś kościele św. Michała (obecnie zobaczyć można fundamenty tej świątyni obok katedry).

Od wielu lat trwa spór historyków o datę fundacji klasztoru tynieckiego. Prof. Gerard Labuda (Uniwersytet Poznański) uważa, że stało się to za panowania Ka­zimierza Odnowiciela (1039-1058). Tak też podaje w swym dziele Jan Długosz (Liber beneficiorum). Prof. Jerzy Wyrozumski (Uniwersytet Jagielloński) twier­dzi że przeniesienia Benedyktynów do Tyńca oraz jego uposażenia dokonał Bo­lesław Śmiały (1058-1079).
Odium, jakie spadło na Bolesława w związ­ku ze śmiercią św. Stanisława, sprawiło, że jego zasługę w tym względzie zacierano i prze­noszono na jego ojca. Wysoce prawdopodob­ny i nieźle udokumentowany jest pogląd, że Bolesław, zmarły na wygnaniu, został pocho­wany w kościele Benedyktynów w Tyńcu, wła­śnie jako jego fundator.

We wspomnianym dokumencie kar­dynała Idziego, legata papieża Kaliksta II (1119-1124) na Węgry i Polskę wy­mieniono wszystkie posiadłości tyniec­kie w trzech działach majątkowych. Dział trzeci przedstawiony jest nastę­pująco:Opatowiec nadał kościołowi tynieckiemu król Bolesław z targiem i karczmą, i przewozem, i z wypłatą dwunastu grzywien corocznych, i z dwoma karczmami w Wiślicy, i z tymi ludź­mi: Rakiem, Chrostem, Brankiem, Duranem. Wymienione w końcu dokumentu cztery imiona to oczywiście ojcowie rodzin, zasadźcy czterech wsi. Chrost dał nazwę Chrostowicom, dziś są to Chrustowice. Historycy są zgodni, że to król Bo­lesław Śmiały uposażył klasztor miej­scowością która później nazwana została Opatowcem. Niestety, źródła nie przekazały nam pierwszej nazwy miejscowości ani daty fundacji. Uposażenie klasztoru wzbogaciła Judyta, pierwsza lub raczej druga żona Władysława I Hermana, o takim samym imieniu, co pierwsza. Fakt ten także wymienia dokument legata Idziego. Także na XI w. prawdopodobnie przypada powstanie parafii, które two­rzono w pierwszym rzędzie przy miejscach targowych. Zastąpienie pierwotnej nazwy przez nową – Opatowiec – podkreślało zapewne rangę tegoż skupiska osadniczego w uposażeniu tynieckiego opac­twa. W jego też posiadaniu był Opatowiec do pierwszego rozbioru Polski w 1772 r., kiedy to Tyniec przeszedł pod panowanie Austrii. Miasto stało się wówczas własnością skarbu Rzeczypospolitej.

14.PODSKALE
sołtys:Korzec Zdzisław
tel. 504-529-798

Rada Sołecka w składzie:
1. Nowak Janusz – Przewodniczący
2. Niedziela Zdzisław
3. Pituła Adam
4. Pudo Tomasz
5. Kwaśniewski Grzegorz

Liczba mieszkańców:143

Rys historyczny:
Nazwa określająca położenie wsi: pod skałą. Wsi o tej nazwie nie wy¬mieniają spisy kościelne od Długosza po XVIII w., nie wymienia jej także spis z 1827 r. (prawdopodobnie było to wówczas przedmieście Opatowca). W „Słowniku Geograficznym” z 1887 r. znajduje się lakoniczna wzmianka: „Podskale, pow. pińczowski, gmina i parafia Opatowiec.” W 1997 r. było tu 59 domów i 147 mieszkańców. Nazwa części wsi – Rzeczyska.

15.ROGÓW
sołtys: Dybała Małgorzata
tel.510-677-139

Liczba mieszkańców: 260

Rada Sołecka w składzie:
1. Boksa Mieczysław – Przewodniczący
2. Mysiak Tomasz – V-ce Przewodniczący
3. Kawka Marek – Członek
4. Szabla Roman – Członek
5. Kurzyński Jacek – Członek

Rys historyczny:
Od staropolskiej nazwy osobowej Róg. Wieś wzmiankowana przez Jana Długosza ma tradycję obronną sięgającą XIII w. Kasztel (zamek) znajdujący się tutaj był siedzibą Hinczki, posła króla Władysława Jagiełły i członka jego straży przybocznej w czasie bitwy pod Grunwaldem. Rogów był własnością znaczących rodów małopolskich: Odrowążów, Szafrańców, Firlejów i Wodzickich. Pierwsza wzmianka o parafii pochodzi z 1433 r. Fundacja kościoła miała miejsce prawdopodobnie w latach 1399-1432. Parafia wydzieliła się z parafii Opatowiec. Źródła od XVI w. wymieniają jako należące do parafii: Chrustowice (obecnie Opatowiec), Kęsów Kobiela, Wyszogród, Wola Rogowska (wieś na prawym brzegu Wisły, odpadła od parafii po I rozbiorze). W roku 1610 stwierdzono, że do parafii należą pewni poddani z Mistrzowie, patronat szlachecki, m.in. Eustachy Sprowskich. Odrowąż. Według Długosza łany kmiece dawały dziesięcinę snopową oraz konopną wartości 10 grzywien biskupowi krakowskiemu. Dziesięcinę folwarczną wartości 3 grzywien dawano plebanowi w Opatowcu. Role folwarczne, dwie łąki, karczma z rolą płaciły rocznie seksagenę. Było także wolne rybołówstwo w jeziorze Rogowskim. Według regestru poborowego powiatu wiślickiego Rogów był własnością kasztelana sandomierskiego, miał 6 osad, 4 łany, 3 zagrodników z rolą, dwie chaty, dwóch komorników, jednego biednego i jednego rybaka. W połowie XVI w. własność Szafrańców, którzy wypuścili wieś w zastaw Włochowi Prosperowi Provannie, gorliwemu wyznawcy nauki Kalwina, a następnie Socyna. Provanna z Szafrańcami zamienił tutejszy kościół parafialny na zbór. W 1562 r. odbył się tu zjazd głównych kierowników ruchu trynitarskiego, jak Stanisław Lutomirski i Grzegorz Pauli. Kościół rekoncyliowano ok.1590r. (po profanacji innowierczej).W XVII w. Rogów przeszedł w ręce Firlejów. W 1751 r. nowy kościół drewniany, na mu¬rowanym fundamencie zbudował ks. Michał Wodzicki, dziekan katedry krakowskiej, podkanclerzy koronny i dziedzic Rogowa. Kościół ten konsekrował w roku 1762 sam fundator, będący wówczas biskupem przemyskim. Kościół, podobnie jak poprzedni, nosił wezwanie Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Istniała w nim drewniana kaplica z cudownym obrazem Matki Bożej. Od 1734 r. istniało przy kościele Bractwo Szkaplerza NMR. W 1539 r. był tu wzmiankowany minister, a od 1596 r. rektor szkoły oraz dom dla niego. W 1664 r. wymieniony jest bakałarz. W 1748 r. funkcję nauczyciela pełnił kantor, uczniów było trzech. W 1783 r. wymieniona jest szkoła, w parafii nie ma innowierców ani Żydów. Kościół parafialny spłonął w 1932 r. Obecny został wybudowany w 1934 r.
Od 1664 r. wzmiankowany jest w Rogowie szpital. Według danych z tego roku oraz z roku 1748 przebywało w nim 6 ubogich. W budynku szpitalnym, a później obok istniała kaplica. Ówczesne szpitale miały charakter fundacji powołanych do opieki nad ubogimi. Lekarzy w nich nie zatrudniano, a jedyną posługę i zarząd fundacji sprawował ksiądz – hospitalarius. Dziedzic Rogowa – bp Michał Wodzicki – oprócz kościoła parafialnego ufundował w 1763 r. kościół szpitalny p.w. Matki Bożej Pocieszenia. Po śmierci ostatniego kapelana ks. Gorączki, w 1808 r.  kościół ten włączono do parafii. Istnieje domniemanie, że na formę obu rogowskich kościołów miał wpływ związany z Wodzickimi, królewski architekt Franciszek Placidi. Kościół parafialny w Rogowie był bardzo okazałą świątynią na obszarze niegdysiejszej prepozytury wiślickiej.Posiadał bogate rzeźbione dekoracje barokowe, sygnaturkę w formie latarni, polichromowane wnętrze. Kościół szpitalny był skromniejszy. Wokół niego usytuowano cmentarz parafialny. Kościół ten rozebrany został w 1997 r., a następnie odrestaurowany i zrekonstruowany, dziś znajduje się w Parku Etnograficznym Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokami. Jest to jedyny na Kielecczyźnie kościół szpitalny zachowany do dzisiaj.Rogów był również znaczącym ośrodkiem gospodarczym dóbr Wodzickich, rozciąga- jących się od Złotej Pińczowskiej i Pełczysk po Wisłę. Rogów był dużym portem rzecznym, z którego spławiano zboże Wisłą do Gdańska. W rogowskim porcie było ponoć sześć spichrzów przeładunkowych, z których dwa należały do Wodzickich. Jednym z nich był wzniesiony w 1719 r. przez Eliasza Wodzickiego spichlerz, który po likwidacji portu w 2 pół. XIX w. został przeniesiony do Złotej Pińczowskiej (przed rokiem 1888). Obecnie znajduje się w skansenie w Tokarni. Spichlerz ten wyróżnia się swym pięknem wśród zachowanych spichrzów podworskich nie tylko na Kielecczyźnie, ale i w Polsce. Jest budowlą dwukondygnacyjną. W Rogowie istniał jeszcze od niedawna inny spichlerz, jednokondygnacyjny z 1684r.
Centrum włości stanowił piękny dwór modrzewiowy z 1685 r., piętrowy, liczący około 40 pokojów, otoczony parkiem i ogrodami włoskimi. Dwór uległ spaleniu w 1944 r.Wieś Rogów w 1827 r. liczyła 56 domów i 344 mieszkańców. Dobra Rogów składały się w 1867 r. z folwarków: Rogów, Potulin, Kobiela, Kęsów, Pruska, ogółem 1775 morgów. Do dóbr tych należały wcześniej również wsie: Rogów, Wyszogród, Kobiela, Chrustowice, Pruska, Mistrzowice i Kęsów. W XIX i XX w. – gmina i gromada Opatowiec.W 1997 r.  Rogów liczył 92 domy i 301 mieszkańców.Części wsi – Potulin (przysiółek).

16.RZEMIENOWICE
sołtys:Krypciak Andrzej
tel.(41) 35-17-002

Liczba mieszkańców: 190

Rada Sołecka w składzie:
1. Sekuła Piotr
2. Kupisz Michał
3. Kogut Rafał
4. Ciszewski Daniel
5. Krupa Dariusz

Rys historyczny:
Dawniej też Rzemianowice, od nazwy osobowej Rzemian. Wieś zapisa¬na w źródłach w 1396 r. jako Rzemanowicze. Według Jana Długosza wieś w 2 pół. XV w. była własnością Jana Pileckiego h. Leliwa, miała łany kmiece, karczmę, zagrodników, z których dziesięcinę snopową i konopną, wartości 6 grzywien, dawano biskupowi krakowskiemu.Z folwarku rycerskiego płacono dziesięcinę wartości 3 grzywien plebanowi w Opatowcu. W 1508 r.część Rzemienowic oraz Grodowice, własność Marcina Grodowskiego, płaciły pobór w wysokości 4 grzywien i 24 groszy. Część Stanisława Pileckiego płaciła 3 grzywny i 36 groszy. W 1789 r. własność Morsztyna, starosty skotnickiego. W 1827 r.było tu 31 domów i 230 mieszkańców. „Słownik Geograficzny” z 1889 r. podaje: „wieś włościańska, pow. pińczowski, gmina Czarkowy, parafia Opatowiec, ma 42 osady, 395 morgów. Wchodziła w skład dóbr Krzczonów. W 1873 r. folwark Rzemienowice, rozległość morgów 549; grunty orne i ogrody mórg 270, łąk mórg 16, pastwisk mórg 11, lasu mórg 245, nieużytki mórg 7; budynków z drzewa 12, las nieurządzony. Wieś Rzemienowice, osad 14, z gruntami mórg 78.” W PRL – gromada Krzczonów. W 1997 r. 58 domów, 204 mieszkańców. Części wsi – Kolonia, Podgaje, Pagórek, Zamłynie.

17.SENISŁAWICE
sołtys:Jan Piotrowski
tel. 798 660 889

Liczba mieszkańców: 137

Rada Sołecka w składzie:
1. Szczepanek Jolanta – Przewodnicząca
2. Bugajska Janina – Członek
3. Porębski Leszek  – Członek

Rys historyczny:
Dawniej Sędzisławice. Zapisane w 1579 r. w formie Sendzislawicze. Znaleziska archeologiczne z okresu neolitu, a także ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego. Wieś królewska, wchodząca w skład starostwa Korczyńskiego, miała w 1579 r. 7 osad, 3 i pół łana, 20 zagrodników z ogrodami, 9 ubogich i jednego rzemieślnika. Ponadto karczma i jezioro, z którego płacą 36 groszy. Płacą także „od brzega wiślnego”. Z „Lustracji województwa-sandomierskiego w 1789 r.” dowiadujemy się: „W tej wsi kmiecych ról 1. Na tych zastaliśmy gospodarzy nro 16, którzy równą pańszczyznę jak w Winiarach robią dwa dni w tydzień czworgiem bydła. Zagrodników in iro l, którzy po dniu jednym w tydzień pieszo robią. Karczma w tej wsi liezajezdna, z drzewa na węgieł budowana, słomą poszyta, o jednej izbie i komorze, z piecem, kominem, oknami, powała i zamknięciem. Stawy tamże : żadnego użytku nie przynoszące, z których jeden zupełnie spustoszaly Ina pastwisko obrócony, przy drugim zaś młyny. Dziesięcina snopowa wytyczna do Krakowa należy.” W 1827 r. – 19 domów i 326 mieszkańców. Według „Słownika Geograficznego” z 1889 r. – gmina Winiary Wiślickie, parafia Stary Korczyn, po-dat Pińczów. W PRL – gromada Opatowiec. W 1997 r. było tu 61 domów i 152 mieszkańców. Część wsi – Kmiecie.

18.TRĘBACZÓW
sołtys:Marzec Helena
tel.663-733-898

Liczba mieszkańców: 61

Rada Sołecka w składzie:
1. Kawka Zdzisław
2. Korzyńska Halina
3. Chaber Stanisław

Rys historyczny:
Od staropolskiej nazwy osobowej Trębacz. Ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego. W 1827 r. – sześć domów i 47 mieszkańców. „Słownik Geograficzny” z 1892 r. podaje: „Wieś włościańska, pow.pińczowski, gmina Czarkowy, parafia Opatowiec, ma 14 osad, 110 mórg. Wchodziła w skład dóbr Krzczonów.” W PRL – gromada Krzczonów. W 1997 r. – 21 domów i 66 mieszkańców. Część wsi: Kolonia.

19.URZUTY
sołtys:Sojka Jan
tel.(41) 35-18-195

Liczba mieszkańców: 153

Rada Sołecka w składzie:
1. Kociński Andrzej -Przewodniczący
2. Grzesik Łukasz -  V-ce Przewodniczący
3. Sojka Jan – Członek

Rys historyczny:
Dawniej Urzut. Nazwa wsi pochodzi od słowa „urzut” – to, co zostało urzucone, więc jakiś nasyp, wał ochronny, grobla. Nazwa wsi tłumaczy więc usytuowanie rzeki przy ujściu Nidzicy do Wisły. W 1252 r. książę Bolesław Wstydliwy stwierdził w Urzutach akt sprzedaży wsi Ściborzyce nad Dłubnią klasztorowi szczyrzyckiemu. Jan Długosz stwierdza, żellrzutki, wieś w parafii Opatowiec, własność klasztoru tynieckiego, miała siedem łanów kmiecych, z których płacono po jednej grzywnie, 20 jaj, 2 koguty, jeden ser. Dawano osep, odrabiano jeden dzień w tygodniu. Karczma z rolą płaciła osiem fertonów (ferton – 12 groszy) i cztery kapłony. Młyn dawał miarki. Wszystkie role dawały dziesięcinę wartości 12 grzywien klasztorowi tynieckiemu. Folwarku nie było. (Wg „Liber beneficiorum” 147-1480). Według regestru poborowego powiatu wiślickiego z roku 1579 opactwo płaciło tu od 12 osadników, sześciu łanów i dwóch biednych. W 1827 r. było tu 30 domów i 189 mieszkańców. W 1886 r. folwark Urzuty – Uściszowice o pow. 808 mórg, budynki murowane trzy, drewnianych 13, cegielnia. Wieś – gmina i parafia Opatowiec, dziś parafia Rogów. W PRL -gromada Przemyków.W 1997 r. – 50 domów i 179 mieszkańców.Części wsi: Krzywda, Legatka, Zaskale.

20.WYSZOGRÓD
sołtys:Rajtar Lesław
tel. 784-584-087

Liczba mieszkańców: 72

Rada Sołecka w składzie:
1. Cabaj Jolanta -przewodniczący
2. Stankiewicz Andrzej
3. Zuwała Franciszek
4. Brodko Piotr

Rys historyczny:
- czyli gród Wysza. Nazwa związana z działalnością człowieka, informująca, że we wczesnym średniowieczu powstał tu gród, którego założycielem był Wysz. W źródłach zapisany w 1403 r. w formie Wissogrod. W połowie XV w. właścicielem wsi był Mściwój z Wyszogrodu. Wieś od czasów Długosza (1470-80) do roku 1579 należała do parafii Opatowiec, , później (także i obecnie) do parafii Rogów. Według regestru poborowego j powiatu wiślickiego z roku 1579 własność kasztelana sandomierskiego Stainisława Szafrańca z Pieskowej Skały, miała 12 osad, cztery łany, czterech ; zagrodników z rolą, czterech chałupników i pięciu biednych. Od 1582 r. we władaniu Włocha Prospero Provany – dyrektora poczty, administratora żup krakowskich, bankiera (władał także Rogowem i Chrustowicami).W 1827 r. – 15 domów i 111 mieszkańców. Według „Słownika Geograficznego” z 1895 r. – powiat pińczowski, gmina Opatowiec, parafia Rogów. W PRL – gromada Opatowiec.W 1997 r. było tu 28 domów i 76 mieszkańców. Części wsi – Gościniec, Górny Wyszogród.